Wassing PDF Print E-mail
Wanneer iets fard is volgens de Islam, dan is dit gebaseerd op de Qur’an en/of de Soennah. Over de wassing van de overledene is er een Hadith die vertelt dat Oem Atiya degene was die de overleden vrouwen waste. Toen de dochter van de Profeet (vzmh), Zainab, overleed, heeft hij Oem Atiya verzocht om het lichaam te wassen. Hij heeft haar de regels hiervoor verteld. Vervolgens vroeg hij haar om hem te roepen wanneer zij de wassing bij Zainab verricht had. Toen zij hem riep gaf de Profeet (vzmh) haar zijn kledingstuk (Izar) en verzocht haar om dit om Zainab heen te wikkelen. Deze hadith is bekend in de werken van Boekharie, Moeslim en de Moewatta van Imam Malik.

In deze hadith gaf hij een bevel: ‘Was haar’ (net zoals het bevel ‘geef zakaat’).

Ook heeft de Profeet (vzmh) benadrukt dat de huid van Zainab als eerste zijn Izar aan moest raken. In zijn kleding zitten zegeningen, maar hiermee gaf hij ook aan dat vrouwen geëerd moeten worden.

Zeden tijdens het wassen
  1. De wassing moet niet op de grond verricht worden maar op een hogere plek zoals een tafel. Anders kan het water niet wegstromen en ligt het lichaam in het vies geworden water. Tegenwoordig zijn hiervoor faciliteiten aanwezig in de ziekenhuizen.

    rituelewassing
  2. Het lichaam moet ontkleed worden met barmhartigheid (op een rustige manier). Als de kleding een beetje strak zit is het beter om de kleren open te knippen dan om hardhandig de kleren eraf te halen. Tijdens het ontkleden moet je een kleed bij de hand houden om het lichaam mee te kunnen bedekken.
  3. Degene die de wassing verricht moet betrouwbaar zijn: het moet een gelovige zijn, iemand die het gebed verricht. Tijdens de wassing kan je namelijk slechte dingen zien aan het lichaam en er mag niet met anderen over de slechte dingen gesproken worden. Je kan echter ook goede dingen zien, hier mag wel met anderen over gesproken worden (je kunt bijvoorbeeld de familie blij maken wanneer je een mooie gloed in het gezicht hebt gezien).
  4. Wanneer het lichaam op de tafel (of iets anders wat hoger dan de grond is) ligt, ontkleed en bedekt is, moet er met de hand over de buik gestreken worden; van boven naar beneden (wederom rustig, met barmhartigheid), totdat de buik leeg is.
Vervolgens moet met de linkerhand het onderlichaam schoongemaakt worden: Istinja. Hierbij moeten handschoenen aangetrokken worden. Een ander persoon kan dan ondertussen water over het onderlichaam gieten.

Het onderlichaam van de overledene is bedekt met een kleed, het wassen gebeurt dus onder het kleed (het kan een stukje opgetild worden) en er wordt niet naar gekeken.
 
De volgende benodigheden kan men gebruiken:

benodigheden

  1. Dan wordt er woedhoe verricht bij de overledene:
-         Eerst worden de handen van de overledene drie keer gewassen

-         Met een bevochtigd doekje wordt de buitenkant van de mond en de binnenkant schoongemaakt. Er mag echter geen water binnenkomen. De binnenkant van de mond is moeilijk schoon te maken doordat de kaken stijf zijn geworden. Je kunt dan het doekje om je vinger winden en zo onder de lippen schoonmaken.

-         Met een bevochtigd doekje worden de neusgaten 3 keer schoongemaakt.

-         Vervolgens wordt het gezicht 3 maal schoongemaakt, hier mag wel een beetje water bij gebruikt worden, als het maar niet de mond binnengaat.

-         Dan worden de armen vanaf de elleboog drie keer schoongemaakt; eerst de rechterarm, dan de linkerarm.

-         Dan wordt er over het hoofd gestreken.

Hiermee is de woedhoe geëindigd.

  1. Vervolgens wordt de wassing van de rest van het lichaam verricht:
Het is verplicht het lichaam te wassen, het is Soennah om het drie keer te wassen (en als het nodig is of vuil blijft, 5 of 7 keer).

Eerst wordt het hoofd en haar goed gewassen (zoals je ook bij jezelf doet). Als een vrouw een vlecht in haar haren heeft, dan dient deze losgemaakt te worden.

Dan wordt het lichaam drie maal gewassen:

1.      Eerst wordt het lichaam gewassen met water met daarin Sidrbladeren (deze zijn moeilijk verkrijgbaar, dus alleen water kan ook; het is een Soennah om het met Sidrbladeren te doen). Eerst wordt de rechterkant gewassen, vanaf de schouder tot aan de knie. Een persoon moet het lichaam ietsje optillen zodat ook de achterkant gewassen kan worden. Vervolgens wordt dit herhaald aan de linkerkant. Daarna wordt de rechterkant gewassen; het deel van de knieën tot en met de voeten, dit wordt bij de linkerkant herhaald.

2.      Het hele lichaam wordt met zeep gewassen, het is gebruikelijk aan de rechterkant te beginnen.

3.      Dan wordt het lichaam met water en karfoer gewassen. De karfoer is goed voor de huid en beschermt het tegen insecten De karfoer moet met het water gemengd worden, het lost echter niet helemaal op dus er blijven restjes op het lichaam achter na het wassen. Eerst wordt de rechterkant tot aan de knieën gewassen (en de rechterachterkant van het lichaam) en dan de hele linkerkant van het lichaam tot aan de knieën. Vervolgens wordt de rest met water gewassen, eerst de rechterkant en dan de linkerkant (precies zoals bij de eerste wassing met water).

Het lichaam wordt dan afgedroogd met een handdoek. Bij een vrouw worden er 3 vlechten gemaakt in het haar: één aan de rechterkant, één in het midden en één aan de linkerkant. (Dit is Soennah en afgeleid van dezelfde hadith die de wassing van Zainab beschrijft)

Nu is de wassing verricht en wordt het lichaam ingewikkeld. Dit zal in de volgende les besproken worden inshallah.

  • Het is niet toegestaan om het haar van de overledene te knippen, op welke plaats van het lichaam dan ook. Dit geldt ook voor de nagels.
  • Als je tijdens de wassing emotioneel wordt mag je doorgaan met de wassing en kan je Allah om hulp vragen.
  • Wees voorzichtig met het lichaam want de ziel is met het lichaam tot nadat het in het graf geplaatst is.
In de Islam is het een gewoonte dat de naaste familieleden de overledene wassen, tenzij die er niet zijn. Het echtpaar kan elkaar ook wassen, er kunnen dan anderen aangewezen worden om hierbij te helpen als dit nodig is. Abu Bakr as Siddieq is gewassen door zijn vrouw Asma en ‘Ali heeft zijn vrouw Fatima gewassen.

De personen die na hun overlijden gewassen mogen worden en wie niet
Het wassen van de overledene is als een reiniging voor hen, het is echter niet dezelfde reiniging als wanneer wij ons wassen. Een martelaar wordt bijvoorbeeld niet gewassen, ook al is zijn lichaam bedekt met bloed.

De grote rituele wassing is voor de volgende personen verplicht (fard):
  1. de overledene
  2. de persoon die tot de Islam treedt
  3. na gemeenschap met echtgenoot(e)
  4. na de menstruatie en bevalling
De wassing is verplicht voor de volgende overledenen:
  1. Degene die niet als martelaar sterft
  2. Degene waarvan de helft of meer van het lichaam gevonden is.
Degenen waarvan minder dan de helft gevonden wordt, kunnen de botten verzameld worden en begraven. (de 4 wetscholen verschillen in mening hierover. De meerderheid kiest echter hiervoor en hier zijn duidelijke bewijzen voor)

Er mag geen wassing verricht worden voor de volgende overledenen:
  1. Degene die als martelaar sterft op het slagveld
  2. Degene die geen Moslim is
1.De martelaar die sterft op het slagveld
De martelaar hoeft zelfs niet gewassen te worden als hij zich in onreine staat bevindt na de nacht met zijn vrouw doorgebracht te hebben:

Handala hoorde in de ochtend dat er gevochten zou worden en hij ging met de strijders mee zonder zich te wassen, omdat hij bang was de strijd te moeten missen. Hij stierf in het slagveld. De Profeet (saas) zei dat hij de Engelen Handala zag wassen. Toen de vrouwen dit aan de vrouw van Handala vertelden, zei ze dat ze samen de nacht doorgebracht hadden en hij geen tijd meer had gehad om zich te wassen voordat hij met de strijders meeging.

De Profeet (saas) zei: ‘Was hun niet, want op de Dag des Oordeels zal uit elke wond en bloeddruppel de geur van musk komen.’ (Ahmed)

Tijdens de slag van Oehoed werden 70 metgezellen martelaar waaronder de oom van de Profeet, Hamza. De Profeet (saas) zei: ‘Was hun niet maar begraaf hen en verricht het gebed niet. Het janazahgebed wordt verricht om een smeekbede voor vergeving van de overledene te doen, de martelaren zijn echter al verzekerd van een plek in het Paradijs en hebben deze smeekbede niet nodig. Ook zeggen de geleerden hierover dat de martelaren een bepaalde positie bereikt hebben en niet dood zijn, maar leven bij God. In de Qur’an wordt hier het volgende over gezegd:

En denkt niet van degenen die op de Weg van Allah gedood zijn dat zij gestorven zijn. Integendeel, zij leven zlefs bij hun Heer, zij worden voorzien.” (Soera al ‘Imran: 169)
Er zijn verschillende categorieën martelaars. Naast degene die sterft op het slagveld, is degene die bijvoorbeeld tijdens zijn gebed sterft ook martelaar. De Profeet (saas) had voorspeld dat ‘Umar, ‘Uthman en ‘Ali zouden komen te overlijden. Zij werden alledrie vermoord. Er is echter wel een wassing voor hun gedaan en het janazahgebed is voor hun gebeden.

Er is overgeleverd dat de Profeet (saas) zei: ‘Er zijn 7 martelaren naast de martelaren die sterven op het slagveld:

  1. Degene die sterft aan matroen, een levensgevaarlijke ziekte die op kanker lijkt.
  2.  Degene die verdrinkt
  3. Degene die sterft aan janb (een soort huidziekte).
  4. Degene die sterft aan mabtoen (ziekte van de buik)
  5. Degene die verbrand
  6. Degene die onder het puin overlijdt (bijvoorbeeld door het instorten van een gebouw)
  7. De vrouw die tijdens de bevalling overlijdt
(Ahmed, Aboe Dawoed, Nasa’i)
De Profeet (saas) vroeg aan zijn metgezellen of zij wisten wie de martelaars zijn.Zij antwoordden dat de martelaar degene is die sterft in djihaad. De Profeet zei dat het er dan maar weinig zouden zijn als dat zo was. Hij zei toen; ‘Het zijn degenen die fi sabillillah sterven, degenen die op het slagveld sterven (en hij noemde de zeven punten uit de vorige hadith op).’ (Moeslim)

Hij voegt hier dus aan toe: degenen die fi sabillillah sterven. Dit betekent dat je sterft terwijl je iets doet wat goed is voor je Godbewustzijn: bijvoorbeeld bidden, Qur’an lezen etc.

Dus:

De wassing is een fard voor de overledene

niet wanneer hij een martelaar op het slagveld is, voor de andere categorieën martelaar wel
niet wanneer hij geen Moslim is: De begrafenis moet overgelaten worden aan zijn familie, het is niet aan de Moslims om zich hiermee te bemoeien.
Als het een niet-Moslim ouder van een Moslim betreft, kan het kind wel du’ah doen of Qur’an lezen maar het zal de overledene echter niet meer baten. Ibrahiem zijn vader is als ongelovige gestorven. Ibrahiem beloofde zichzelf vergeving aan God voor zijn vader te blijven vragen, totdat hij vergeven zou zijn. In de Qur’an wordt vermeldt dat God Ibrahiem laat weten, dat zijn vader toch niet vergeven zal worden.

Toen de oom van de Profeet overleden was, ging zijn zoon ‘Ali naar de Profeet (saas) om hem dit te vertellen. De Profeet (saas) zei: ‘ga je vader begraven en doe niets en zeg niets totdat je bij me terugkomt.’ ‘Ali deed dit en toen hij terugkwam beval de Profeet (saas) hem om zich te wassen.

(Ahmed, Aboe Dawoed, Nasa’i, Bahaiqi)
Het is dennah om de grote wassing te verrichten als je de overledene wast en het is soennah om de kleine wassing te verrichten als je iemand begraaft of draagt.


Les 4 van Sheikh Muhamed Al Aqil, Moskee Hijra, Leiden, 31-07-04