Inleiding/plantoelichting

"Islamitische Begraven is zo snel mogelijk begraven, het waarborgen van eeuwige grafrust en het begraven met het gezicht richting Mekka op de rechterzij. Ook het ontwerp kan een bijdrage leveren aan de islamitische identiteit. Hierbij zijn enkele uitgangspunten van belang:

TUIN

'Faradis' betekent ommuurde tuin. Cultuurhistorisch gezien is de tuin een beschermde oase van alles wat goed is in een onvergeeflijke uitgestrekte woestijn. De tuin is diep verbonden met het begrip paradijs en is dus bij uitstek geschikt voor het begraven en de dood.

KADER

Het voorschrift vanuit de islam is dat een begraafplaats afgescheiden is. Normaal gesproken betekent dat: wat er binnen ligt, hoort erbij, wat er buiten ligt niet. Het interessante bij een islamitische begraafplaats is echter dat het werkelijke centrum, Mekka, geheel buiten het kader ligt. Het is alsof we een foto nemen van een plek die zelf vooral naar een plek daarbuiten doorverwijst. Alles is op een plek buiten het kader gericht. De muur omkadert daarmee in eerste plaats leegte en afwezigheid.

LEEGTE

Deze leegte is echter geen leegte zonder meer: hij heeft betekenis. Voor de nabestaanden geeft hij uitdrukking aan het verlies en gemis van een dierbaar persoon. In religieus opzicht is het een manier van doorverwijzen: de omkadering van leegte werkt altijd als een raam. Een nadrukkelijke afwezigheid híer correspondeert met aanwezigheid dáár.

IMMATERIALITEIT

Islamitische architectuur kenmerkt zich door de tekening en decoratie van het oppervlak. Zeker bij monumentale gebouwen als moskeeën en paleizen zijn koepels, gevels en binnenmuren rijkelijk gedecoreerd. Ook hekken, tapijten en schermen tonen een alomtegenwoordige aanwezigheid van abstracte motieven (arabesken). Het gaat hierbij niet zozeer om versiering, als wel om de overstijging van materialiteit. Een naakte stenen muur heeft een sterk lijfelijk karakter. Maar een muur die met glanzend mozaïek bedekt is, of die voorzien is van arabesken, kent geen materieel bestaan. De betekening van het oppervlak onttrekt de materiële dimensie van het gebouw aan de beleving en aan het zicht. En omdat de tekening abstract is, betekent hij zogezegd niets. Er wordt doelbewust ruimte gelaten voor dat wat zelf geen lichaam of afbeelding kent.

BESCHEIDENHEID

De Islam verheerlijkt het goddelijke. Het verheerlijken van de mens, of een bepaald individu in het bijzonder (collectieve cultuur), is ongepast. Het individu koestert in eerste instantie, en zeker ook na de dood, zijn relatie met de oneindigheid. Pas daarna is er enige ruimte voor de eigen persoon. De begraafplaats is in eerste instantie een plek van ingetogen religiositeit, en pas dan van persoonlijk afscheid, herinnering en verdriet.

VREDIGHEID

Vredigheid is een belangrijk, zoniet het belangrijkste religieuze motief, en is zeker op zijn plaats als het om begraven gaat. Om te voorkomen dat deze vrede verstoord wordt door machinaal beheer, zal gebruik worden gemaakt van het tijdloze natuurlijke alternatief: begrazing door een permanent aanwezige kudde schapen (het schaap is in de Islam net als in het Christendom een symbool van eenvoud, collectiviteit, rust en vreedzaamheid)."